<body>
<p>
CMENTARZ ŻYDOWSKI W CZĘSTOCHOWIE
Jeden z największych cmentarzy żydowskich w kraju. Liczba macew i grobów sięga pięciu tysięcy. Założony przez gminę żydowską w 1804 roku, następnie w roku 1907 otoczony murem z dwoma bramami. Cmentarz zniszczony przez Niemców podczas II wojny światowej. Od roku 1943 Niemcy dokonywali masowych egzekucji Żydów i jeńców. Po wojnie uporządkowany teren cmentarza stał się miejscem pochówków, które odbywały się do roku 1970. Po tym roku cmentarz zamknięto, odcięto do niego wejścia, otoczono torami kolejowymi strzeżonymi przez strażników. W ten sposób komunistyczne, antysemickie ugrupowania mogły go dewastować bez świadków a co za tym idzie bez sprzeciwów mieszkańców. Istniały plany całkowitego zniszczenia cmentarza i wybudowanie na nim hal huty znajdującej się bezpośrednio przy nim. Po latach siedemdziesiątych zniknęło wiele wartościowych macew a nawet całych grobów. Pierwsza część po prawej stronie od obecnego wejścia została całkowicie zniszczona i zaorana. Obecnie wyrosły na tej części drzewa i tylko w nielicznych miejscach można odnaleźć tam kawałki macew. Z cmentarza zniknął najwyższy na cmentarzu grób, w całości. Mimo ciężkich losów na cmentarzu żydowskim w Częstochowie zachowało się wiele cennych nagrobków. Na cmentarzu znajdują się również groby ofiar masowych egzekucji oraz symboliczne groby zamordowanych w Katyniu, i w obozie zagłady w Treblince. Najpiękniejsze nagrobki pochodzą z początku istnienia cmentarza, są to groby: Wolbergów, Oderfeldów, Konów, Bergmanów, Ginsbergów - zamożnych mieszkańców Częstochowy zasłużonych dla jej rozwoju. Chasydzki nurt historii upamiętnia częściowo zachowany grób cadyka Pinchasa Manachema Justmana zmarłego w roku 1920, grób głównego rabina Częstochowy Nachuma Asza, wyróżniający się oryginalną formą.
JEWISH CEMETERY THERE ARE IN CZESTOCHOWA, POLAND
One of the largest Jewisch cementeries in Poland whose number of matzevot and graves numbers around five thousand.
Established by the Jewish community in 1804' in 1907 it wos surrounded by a wall with two gates.
The cemetery was destroyed by the Nazis in WWII. From 1943 until the end of WWII it servec as a place here until 1970.
Cmentarz żydowski w Częstochowie założony został w 1799 roku (inne źródła podają rok 1780). Znajduje się on na prawym brzegu Warty, ma powierzchnię 8,5 hektara. Częstochowska nekropolia należy do największych w kraju, liczy około 4.500 grobów. Najstarszy ocalały nagrobek pochodzi z początku XIX wieku. Na części nagrobków są jeszcze ślady oryginalnych polichromii. Ohel zmarłego w 1920 roku cadyka Justmana jest corocznie odwiedzany przez chasydów z całego świata. Podczas II wojny światowej teren cmentarza był miejscem egzekucji częstochowskich Żydów - ich szczątki złożono w zbiorowej mogile. Ostatni legalny pogrzeb odbył się w 1970 roku, jednak potajemnych pochówków dokonywano jeszcze przez kolejne trzy lata.
Początki częstochowskiej gminy żydowskiej sięgają 1700 roku, z którego to pochodzą wzmianki o zamieszkaniu na terenie miasta kilkunastu rodzin żydowskich. Większość z nich trudniła się tkactwem i handlem. Około 1765 roku przystąpiono do budowy pierwszej częstochowskiej synagogi. Jak wynika ze źródeł historycznych, Żydzi dobrze zaaklimatyzowali się w Częstochowie. Brali udział w życiu kulturalnym i społecznym miasta, uczestniczyli również we wszystkich niepodległościowych poczynaniach i zrywach miejscowej ludności. Głośna była na przykład sprawa dyrektora żydowskiego gimnazjum Daniela Neufelda, aresztowanego w 1863 roku i wywieziono na Sybir za działania niepodległościowe. Zorganizował on w budynku swojego gimnazjum zebranie działaczy niepodległościowych oraz sprzeciwiał się wprowadzeniu do gimnazjum języka rosyjskiego jako języka wykładowego.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości okazało się, że częstochowscy Żydzi przez kilkadziesiąt lat przechowywali z największym pietyzmem polskie sztandary wojskowe, pochodzące sprzed zaborów. Ukryto je w synagodze jako zasłony do rodałów.
Wielu Żydów działało w instytucjach miejskich, w stowarzyszeniach i organizacjach społecznych, również w chrześcijańskich. Wspomnieć należy o wielkiej ich aktywności na polu kultury, byli oni znaczącymi wydawcami i drukarzami jak również animatorami życia kulturalnego Częstochowy. Przez wiele lat w mieście działał ogródek, teatr - kawiarnia rodziny Kolbergów.
</p>
</body>